Algemeen

In België worden de nationale rekeningen, net als in alle landen van de EU, opgesteld volgens de definities van het ‘Europees systeem van nationale en regionale rekeningen – ESR 2010’.

Voor de opstelling van de nationale rekeningen in België wordt een groot aantal informatiebronnen aangeboord, zowel administratieve gegevens als enquêtes. Bovendien worden de nationale rekeningen opgesteld op basis van een exhaustief bedrijfsregister. Uiteindelijk wordt een geheel van coherente en exhaustieve statistische gegevens samengesteld om een zo getrouw mogelijk beeld van de economie in België te geven. De nationale rekeningen berusten op een methodologie die op Europees niveau werd uitgestippeld in samenwerking met de lidstaten. Die methodologie garandeert een hoge kwaliteitsnorm, temeer daar de in elk land opgestelde rekeningen worden gecontroleerd door Eurostat.

De ramingen kunnen in de loop van de tijd worden herzien volgens de beschikbaarheid van de gehanteerde bronnen en de herziening van die bronnen zelf. Doorgaans worden de cijfers pas definitief na een periode van ongeveer vier jaar. Om de vijf jaar kunnen de statistische reeksen ook worden bijgesteld over een veel langere termijn. Er is dan sprake van occasionele herzieningen die het mogelijk maken nieuwe gegevensbronnen in te voeren of methodologische verbeteringen aan te brengen.

Overeenkomstig de Europese aanbevelingen zijn de nationale rekeningen in 2019 aan een occasionele herziening onderworpen. Deze past in het kader van de gebruikelijke en normale procedures tot verbetering van de nationale rekeningen en vindt plaats in de meeste Europese landen. Ze is in België uitgevoerd op 18 oktober 2019, bij de publicatie van de gedetailleerde jaarrekeningen. De overige statistische producten die met de Belgische nationale rekeningen samenhangen, worden aangepast volgens het regelmatige publicatieschema.

De statistische gegevens in verband met de nationale rekeningen worden volgens een nauwkeurig sequentieel tijdschema opgemaakt:

  • De kwartaalrekeningen worden in verschillende fasen gepubliceerd. Een eerste flashraming van de economische groei (bbp naar volume) wordt 30 dagen na het einde van het kwartaal gemaakt. Dit cijfer wordt 60 dagen na het einde van het kwartaal herzien, en gaat gepaard met gedetailleerde statistieken over de samenstelling van het bbp (toegevoegde waarde, bestedingen, inkomens) en over de arbeidsmarkt. De definitieve en volledige raming van de voornaamste aggregaten van de economie wordt 90 tot 110 dagen na het einde van het kwartaal gepubliceerd.
  • De kwartaalrekeningen van de institutionele sectoren (huishoudens, ondernemingen, overheid) worden ongeveer 105 dagen na het einde van het kwartaal gepubliceerd. Deze publicatie bevat met name een aantal sleutelindicatoren zoals de spaarquote van de huishoudens en de investeringsquote van de ondernemingen, alsook de kwartaalrekeningen van de overheid.
  • Een eerste raming van de nationale rekeningen, grotendeels opgesteld op basis van de kwartaalrekeningen, verschijnt in april van het jaar dat volgt op het referentiejaar.
  • Definitievere cijfers worden opgenomen in de gedetailleerde jaarrekeningen die half oktober volgend op het referentiejaar worden uitgebracht. Die rekeningen bevatten de tabellen per bedrijfstak (productierekening en exploitatierekening, voornaamste bestedingscomponenten, investeringen en werkgelegenheid), evenals de rekeningen van de verschillende institutionele sectoren. Nadien worden de kapitaalvoorraad en de gedetailleerde aanbod- en gebruikstabellen bekendgemaakt.
  • Jaarlijks verschijnen twee ramingen van de jaarrekeningen van de overheid. Een eerste raming wordt half april gepubliceerd in de vorm van tabellen van de voornaamste ontvangsten en uitgaven van de overheid. De tweede raming, die in oktober wordt verspreid, stelt de gedetailleerde volledige rekeningen voor die in de publicatie van de sectorrekeningen worden opgenomen. Deze twee ramingen stemmen overeen met de gegevens die in het kader van de procedure bij buitensporige tekorten worden verstrekt.
  • De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk is eveneens een statistiek die wordt gepubliceerd in het algemene kader van de nationale rekeningen. De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk behoort niet tot de Europese statistische verplichtingen. Ze voldoet evenwel aan de internationale standaarden die ter zake zijn uitgevaardigd.
  • De regionale rekeningen worden in februari gepubliceerd en bevatten, enerzijds, de aggregaten per bedrijfstak en, anderzijds, de inkomensrekeningen van de huishoudens voor de gewesten, de provincies en de arrondissementen. De aggregaten per bedrijfstak omvatten de bruto toegevoegde waarde, de beloning van werknemers, het aantal werkenden, de gewerkte uren en de bruto-investeringen in vaste activa. De inkomensrekeningen van de huishoudens behelzen de rekening voor bestemming van primaire inkomens, de secundaire inkomensverdelingsrekening en het beschikbaar inkomen per inwoner.
  • De regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten kwam tot stand via een samenwerking tussen de NBB en de drie gewesten. Ze maakt geen deel uit van de Europese statistische verplichtingen, maar berust wel op de in Europa vastgelegde methodologische principes die worden gehanteerd bij de overige variabelen per bedrijfstak.