Algemeen

De financiële rekeningen vormen een onderdeel van het stelsel van nationale rekeningen (ESR 2010). Zij geven aan hoe de verschillende economische sectoren hun financiële overschotten beleggen en/of hun financiële tekorten financieren.

De financiële rekeningen bieden een gedetailleerd beeld van de financiële vorderingen en schulden tussen de nationale institutionele sectoren (niet-financiële vennootschappen, financiële vennootschappen, overheid, gezinnen) en tussen de nationale economie en het buitenland. Die schulden en vorderingen worden bovendien ingedeeld naar financiële instrumenten. De financiële rekeningen worden opgesteld naar uitstaande vorderingen en schulden (voorraden) op een bepaald tijdstip en naar wijzigingen (stromen) over een periode.

In het Europees systeem van nationale rekeningen (ESR 2010) vormen de financiële rekeningen het laatste gedeelte van het rekeningenstelsel. Zo kunnen uit de niet-financiële nationale rekeningen financieringssaldi voor de verschillende economische sectoren (gezinnen, vennootschappen, overheid, buitenland) worden afgeleid, terwijl de financiële rekeningen aangeven hoe die verschillende sectoren hun overschotten beleggen of hun tekorten financieren.

In ruime zin omvatten de financiële rekeningen het geheel van vorderingen, schulden, rechten en verplichtingen in de economie: chartaal geld en girale deposito's, overige deposito's, kort- en langlopende leningen, kort- en langlopende effecten, aandelen, deelbewijzen van instellingen voor collectieve belegging, verzekeringstechnische voorzieningen. In deze rekeningen wordt weergegeven op welke wijze de verschillende economische sectoren hun financiële besparingen aanwenden of hoe ze de financiële middelen vinden die ze nodig hebben. Bovendien verschaffen de financiële rekeningen informatie aan de hand waarvan de liquiditeit van de verschillende sectoren kan worden beoordeeld, door de diverse activa in te delen volgens de mate van liquiditeit ervan.

De analyse van de belangrijkste financieringskanalen in de economie en de beoordeling van de liquiditeit komen tegemoet aan de behoeften van de economische en financiële beleidsvoerders. Aan de hand van de beschrijving van de intersectorale financieringen kan immers worden uitgemaakt welke rol de financiële instellingen en de markten vervullen bij de verwerving en distributie van middelen. Zo kunnen eventuele tekortkomingen in de financieringskanalen worden opgespoord en kan een beleid worden uitgewerkt dat een optimale allocatie van de financiële middelen nastreeft. Aan de hand van de financiële rekeningen kunnen ook de effecten worden geëvalueerd van maatregelen in het vlak van het monetaire beleid of het begrotingsbeleid. Ten slotte maken ze het ook mogelijk bepaalde ramingen te formuleren van sectorale saldi, inkomsten en uitgaven, en de ontwikkeling te voorspellen van sommige categorieën van activa of verplichtingen.

De financiële rekeningen omvatten stroomgegevens (nieuwe netto activa en nieuwe netto verplichtingen) of voorraadgegevens (uitstaande bedragen van de financiële activa en verplichtingen op een bepaalde datum).

Het opstellen van driemaandelijkse financiële rekeningen vereist de medewerking van tal van respondenten, zowel binnen de Nationale Bank (boekhoudschema's - schema A - van de kredietinstellingen, enquête over de gedematerialiseerde effecten, betalingsbalans, door de Balanscentrale verzamelde jaarrekeningen, enz.) als erbuiten (FSMA, Euronext, BIB, enz.).