Klimaat- en milieugerelateerde risico’s in de financiële sector analyseren en toezicht houden op het beheer van die risico’s

De klimaatverandering en de transitie naar een meer duurzame, koolstofarme economie kunnen een zware impact hebben op de hele economie en op het financiële systeem. Daarom zijn ze een bron van financiële risico’s. In onze opdracht van toezichthouder en macroprudentiële autoriteit moeten wij verzekeren dat het financiële systeem tegen deze klimaatgerelateerde risico’s bestand is.

We analyseren deze risico’s in de Belgische financiële sector en met onze publicaties willen we de financiële instellingen aanmoedigen om die risico’s te meten, te evalueren, te beheren en informatie hierover te publiceren. Daarnaast willen we de vergroening van het financiële systeem stimuleren.

Bovendien bekijken we hoe de prudentiële regelgeving mogelijk moet worden aangepast voor de publieke bekendmaking van informatie over deze risico’s, de opname van deze risico’s in de strategie, de governancestructuur en het risicobeheer, om uiteindelijk dan eventueel ook de kapitaalvereisten aan te passen. Dat doen we voornamelijk in samenwerking met internationale werkgroepen.

Hoewel de aandacht vooral uitgaat naar klimaatgerelateerde risico's, is het toepassingsgebied geleidelijk verbreed naar duurzaamheidsrisico's, waaronder milieurisico's, sociale risico's en risico's op het gebied van governance van de tegenpartijen.

Niet alleen COVID-19, maar ook de klimaatverandering kan onverwachte en grote schokken veroorzaken voor de economie en de financiële stabiliteit. De samenleving kan zich hier echter op voorbereiden: ze kan maatregelen nemen om de waarschijnlijkheid en de omvang van het risico in te perken en ze kan extra veerkracht opbouwen voor potentiële onverwachte schokken. Zelfs in de uitdagende omstandigheden van een wereldwijde gezondheidscrisis mogen we dus niet uit het oog verliezen dat klimaatverandering een dringende beleidsprioriteit blijft. Hoe langer concrete acties worden uitgesteld, hoe harder de maatregelen moeten zijn om de doelstelling van een verminderde C02-uitstoot te halen en hoe groter de transitierisico’s zullen zijn.
Brenda
Analist Prudentieel toezicht en financiële stabiliteit

Klimaatgerelateerde risico’s in de Belgische financiële sector analyseren

We bestuderen de klimaatgerelateerde risico’s voor de financiële stabiliteit sinds 2018 en hebben die ook toegelicht in ons Financial Stability Report van 2018 en ons Financial Stability Report van 2019. Eind 2018 peilden we bij de financiële instellingen in welke mate ze in hun strategie en risicobeheer rekening houden met klimaatgerelateerde risico’s. De resultaten van deze enquête en onze aanbevelingen aan de Belgische financiële sector om die risico’s te meten, te beheren en publiek bekend te maken, worden eveneens in het Financial Stability Report van 2019 besproken.

In ons Financial Stability Report van 2020 schreven we een artikel over de transitierisico’s van vastgoedblootstellingen in de Belgische financiële sector. We bevelen financiële instellingen aan om te analyseren in welke mate de energie-inefficiëntie van hun vastgoedblootstellingen een impact kan hebben op hun huidig en toekomstig kredietrisico en om dit transitierisico te beheren en te beperken.

In een circulaire (NBB_2020_45) formuleerden we onze verwachtingen voor de gegevensverzameling rond residentiële hypotheekleningen, investeringskredieten met onroerend goed als onderpand of andere commerciële vastgoedblootstellingen. We vroegen ook om gegevens over de energie-efficiëntie voor nieuwe residentiële hypotheekleningen te rapporteren aan de Bank. Vanaf 2022 werd deze rapportering verplicht.

In de ECB-gids inzake klimaat- en milieurisico’s zet de ECB uiteen wat ze, binnen het huidige prudentiële kader, van banken verwacht op het gebied van een veilig en verstandig beheer van klimaat- en milieurisico’s en van transparante informatieverschaffing daarover. Deze verwachtingen zullen de komende jaren een grote invloed hebben op het operationele toezicht op banken.

De financiële sector zal een sleutelrol spelen bij het faciliteren van de transformatie naar een duurzame economie, maar zal ook aan aanzienlijke risico’s het hoofd moeten bieden. Hij zal een centrale rol vervullen om ervoor te zorgen dat de nodige financiële middelen worden gemobiliseerd, dat de economie zich aanpast en dat de klimaatgerelateerde risico’s worden beperkt.
Jean Hilgers
Directeur

Binnen de NBB werd een transversale Climate Hub opgericht. Bedoeling is dat deze hub de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen departementen omtrent onderwerpen gerelateerd aan het klimaat en duurzame financiering vergemakkelijkt. De hub zal op regelmatige basis vergaderen en relevante informatie communiceren naar het directiecomité van de NBB en het grote publiek.

Engagement van de NBB voor de COP26-Klimaatconferentie

Naar aanleiding van de COP26-klimaatconferentie heeft de NBB het engagement van het Netwerk van centrale banken en toezichthouders voor de Vergroening van het Financieel Systeem (NGFS) – waar de Bank ook lid van is – onderschreven om bij te dragen aan de ambities van deze klimaattop. In haar eigen verklaring beschrijft de NBB hoe zij, net als de ECB, als onafhankelijke instelling en binnen haar bevoegdheden, zal bijdragen aan doortastende beleidsmaatregelen die het mogelijk moeten maken het klimaatakkoord van Parijs te realiseren en de overgang naar een groene en koolstofarme economie te ondersteunen.  

Prudentiële regelgeving over klimaat- en milieugerelateerde risico’s ontwerpen en kennis uitwisselen

We nemen actief deel aan nationale en internationale werkgroepen die methodologieën en maatstaven ontwikkelen om de klimaat- en milieugerelateerde risico’s te evalueren. Bovendien bestuderen die werkgroepen hoe het regelgevende en prudentiële kader moet worden aangepast om meer rekening te houden met deze risico’s. We werken ook actief mee aan publicaties van deze werkgroepen en fora.

Network for Greening the Financial System (NGFS)

De Bank is sinds 2018 lid van deze wereldwijde vrijwillige samenwerking tussen centrale banken en toezichthouders, die klimaat- en milieurisico’s in de financiële sector wil helpen beheren en het financiële systeem sneller wil vergroenen.

Het NGFS werd eind 2017 opgericht door acht centrale banken en toezichthouders en telt nu meer dan 70 leden. Sinds haar oprichting heeft dit netwerk vele nuttige documenten gepubliceerd, zoals een handboek en een reeks referentiescenario’s voor het uitvoeren van scenarioanalyses en richtlijnen om klimaat- en milieugerelateerde risico’s in het prudentieel toezicht op te nemen.

Engagement van de NBB voor de COP26-klimaatconferentie

Naar aanleiding van de COP26-klimaatconferentie van Glasgow 2021 heeft de NBB het engagement onderschreven van het Netwerk van centrale banken en toezichthouders voor de Vergroening van het Financieel Systeem (NGFS). De Bank wil als lid van het netwerk bijdragen aan de ambities van deze klimaattop. In haar eigen verklaring beschrijft de NBB hoe zij als onafhankelijke instelling en binnen haar bevoegdheden, net als de ECB, zal bijdragen aan doortastende beleidsmaatregelen die het mogelijk moeten maken het klimaatakkoord van Parijs te realiseren en de overgang naar een groene en koolstofarme economie te ondersteunen.

Sustainable Insurance Form (SIF) & International Association of Insurance Supervisors (IAIS)

Het Sustainable Insurance Forum (SIF) is een wereldwijd netwerk van verzekeringstoezichthouders en -regelgevers die de duurzaamheidsuitdagingen voor de verzekeringssector samen het hoofd willen bieden. Het werd opgericht in december 2016 en biedt aan de intussen 30 leden een platform voor kennisdeling, onderzoek en collectieve actie. De Bank is lid van het SIF sinds 2018.

Het SIF werkt nauw samen met de International Association of Insurance Supervisors (IAIS), dat standaarden en ander ondersteunend materiaal voor het toezicht op de verzekeringssector helpt ontwikkelen.

Enkele interessante publicaties die voortvloeien uit de samenwerking van beide organisaties:

Basel Committee on Banking Supervision (BCBS)

Het Basel Committee on Banking Supervision is de wereldwijde normbepaler voor de bankensector. Het bekijkt hoe toezichthouders en banken met klimaat- en milieurisico's rekening kunnen houden binnen de huidige regelgeving en hoe de regelgeving eventueel kan worden aangepast om beter in te spelen op deze risico’s.

Bank voor Internationale Betalingen (BIS)

De Bank voor Internationale Betalingen

Kom meer te weten over de BIS, de oudste internationale financiële instelling

De Bank voor Internationale Betalingen wil de internationale samenwerking voor monetaire en financiële stabiliteit bevorderen en optreden als een bank voor de centrale banken.

Relevante publicaties van de BIS:

Europese Commissie

Op Europees niveau spelen de Europese Green Deal en het EU-actieplan voor duurzame financiering een zeer belangrijke rol. De NBB is samen met het ministerie van Financiën lid van de deskundigengroep Member States Expert Group on Sustainable Finance. Die groep coördineert de duurzame financieringsinitiatieven op Europees en nationaal niveau en staat de Europese Commissie bij in de uitvoering van de EU-wetgeving en haar beleid over duurzame financiering.

European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA)

De European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA) werkt aan openbaarmakingsnormen voor verzekeringsondernemingen en aan de opname van ESG-risico’s en scenario-analyses in het risicobeheer van verzekeringsondernemingen. De EIOPA publiceerde een consultatiedocument over het gebruik van klimaatscenario’s in de beoordeling van het eigen risico en de solvabiliteit (Own Risk and Solvency Assessment), voerde in 2019 al een stresstest op bedrijfspensioenen uit en werkt aan een scenarioanalyse in de verzekeringssector.

Publicaties van EIOPA over haar projecten in duurzame financiering: https://www.eiopa.europa.eu/browse/sustainable-finance_en 

Europese Bankautoriteit (EBA)

De Europese Bankautoriteit (EBA) werkt aan openbaarmakingsnormen voor banken en beleggingsondernemingen. Ze publiceerde ook een consultatiedocument over het beheer van ESG-risico’s en het toezicht daarop. Daarnaast werkt ze aan een rapport over de eventuele aanpassing van de minimumkapitaalvereisten aan de ESG-risico’s.

Europese Centrale Bank (ECB)

De ECB heeft eind 2020 haar gids inzake klimaat- en milieurisico’s gepubliceerd met daarin haar verwachtingen voor het risicobeheer en de publieke bekendmaking door de kredietinstellingen. Bovendien heeft ze verschillende analyses uitgevoerd van hoe klimaat- en milieurisico’s in aanmerking worden genomen in het ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) en hoe daarover informatie publiek wordt bekendgemaakt. Samen met het Europees Comité voor Systeemrisico’s (ESRB) werkt de ECB ook aan risico-indicatoren, methodologieën en scenario’s om de impact van klimaatrisico’s op de financiële stabiliteit te kunnen evalueren. Deze gezamenlijke werkgroep publiceerde in 2020 het rapport Positively green, measuring climate change risks to financial stability, met enkele eerste resultaten over het monitoren en meten van klimaatgerelateerde risico’s, waaronder ook de resultaten van een top down stresstest.

Belgian Taskforce on Sustainable Finance

Deze werkgroep brengt verschillende regionale en federale overheidsdiensten samen om informatie en standpunten over duurzame financiering uit te wisselen en input te leveren voor de Belgische standpunten op het gebied van Europese wetgeving en beleid over duurzame financiering.