Elke bank kan een deel van de enveloppe opnemen in nieuwe bijkomende kredieten en kredietlijnen met een maximale looptijd van 12 maanden in verhouding tot haar marktaandeel in de uitstaande kredieten en kredietlijnen (alle looptijden) aan levensvatbare niet-financiële bedrijven, kmo’s, zelfstandigen en non-profit organisaties op 31 december 2019. Dit marktaandeel wordt vastgesteld op basis van FINREP (tabel 20.04) en schema A (tabel 02.11) rapportering en gemeld aan alle instellingen per individuele uniforme brief van de NBB.

De garantie geldt niet per individueel krediet, maar voor de hele portefeuille aan nieuwe bijkomende kredieten aan Belgische niet-financiële bedrijven, kmo’s, zelfstandigen en non-profit organisaties van de betrokken bank.

Nadat de garantieregeling is afgelopen, zal worden bekeken hoeveel verliezen er op de volledige portefeuille aan kredieten binnen de garantieregeling werden geboekt.

Het KB is ook op deze kredieten van toepassing. Er doen zich drie mogelijkheden voor:

• Het krediet valt buiten het toepassingsgebied van het KB (bv. wederopname, herfinanciering etc.). Geen bijzondere actie vereist.
• Het krediet kwalificeert als een ‘gewaarborgd krediet’ in de zin van art. 4, § 1 van het KB. Twee opties:
  • Tenzij de bank het krediet deselecteert overeenkomstig art. 4, §1, 4°, is het KB hierop van toepassing en dient de bank desgevallend een aanpassing van de kredietovereenkomst met de klant overeen te komen;
  • De bank deselecteert het krediet om het buiten de garantieregeling te houden (zie vraag 3.17 e.v. voor meer detail). De keuze tot deselectie mag uitsluitend gebeuren op het ogenblik van het toestaan van het krediet; aangezien dergelijke keuze in casu pas kan gebeuren vanaf 15 april 2020, krijgen banken uitzonderlijk de tijd tot de eerste voorziene maandelijkse rapportering om de kredieten verstrekt tussen 1 en 15 april te deselecteren.

De totale referentieportefeuille onder staatswaarborg is pas gekend op 1 januari 2021, zodat op dat ogenblik, per kredietinstelling, de definitieve drempels van 3 % en 5% kunnen worden berekend op het werkelijk toegestane totaalbedrag aan tot 31 december 2020 toegekende kredieten van ten hoogste 12 maanden aan voor de crisis levensvatbare Belgische niet-financiële bedrijven die geen herfinancieringen of wederopnames zijn van kredieten die werden verleend voor 1 april 2020 aan die klanten en niet uitsluitend dienen ter financiering van buitenlandse activiteiten van het bedrijf in kwestie. Deze referentieportefeuille kan lager of maximaal gelijk zijn aan het deel van de enveloppe van 50 miljard euro toebedeeld aan elke bank. De referentieportefeuille kan worden verhoogd bij bepaalde inbreuken op de bepalingen uit het KB. Een bank zal vanaf 1 oktober 2021 en vervolgens op de eerste dag van elk daaropvolgend kwartaal een dossier kunnen indienen om een interim-voorschot aan te vragen aan de federale overheid.

De verliezen worden berekend op het niveau van de globale portefeuille van nieuwe bijkomende kredieten per bank. Concreet: Indien bank X een verlies leidt van 4 % op haar globale referentieportefeuille, bank Y een verlies van 1 % en bank Z een verlies van 6%, dan zal de garantie worden geactiveerd voor bank X en Z in functie van de geleden verliezen (50 % overheidsgarantie voor verlies tussen 3% en 5% en 80 % voor de verliezen boven de 5%).

In principe vallen alle nieuwe bijkomende kredieten en kredietlijnen aan levensvatbare Belgische ondernemingen met een maximale looptijd van 12 maanden die de bank verstrekt tussen 1 april 2020 en 31 december 2020[1], met inbegrip van kredieten die voor 31 december 2020 zijn terugbetaald, verplicht onder de garantieregeling (totdat het aandeel van de bank in de globale enveloppe bereikt is).

[1] Initieel voorzag de eerste garantieregeling in de waarborging van kredieten verstrekt tot 30 september 2020;deze termijn werd verlengd tot 31 december 2020 bij KB van 16 september 2020.

Volgende kredieten vallen evenwel niet onder de garantieregeling:

1° herfinancieringskredieten die dienen tot terugbetaling van kredieten verleend voor 1 april 2020;

2° wederopnames van kredieten verleend voor 1 april 2020;

3° kredieten verleend aan personen waarvan contractueel is bepaald dat zij uitsluitend mogen worden aangewend voor niet-Belgische activiteiten van die persoon;

4° kredieten die door de bank specifiek worden geïdentificeerd als gedeselecteerde kredieten waarvoor de bank opteert deze buiten de garantieregeling te houden (zie verder).

5° leasingovereenkomsten;

6° factoringovereenkomsten;

7° consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die vallen onder Boek VII van het Wetboek van economisch recht;.

Per bedrijf of groep van verbonden bedrijven (cf. definitie van verbonden vennootschap in Wetboek Vennootschapsrecht) worden kredieten tot een maximumbedrag van 50 miljoen euro gewaarborgd aan uitstaande (opgenomen en niet terugbetaalde) dan wel beschikbare (niet-opgenomen) bedragen. Het “rolling stock” principe wordt gebruikt bij de berekening van dit bedrag wat betekent dat gewaarborgde kredieten die voor 31 december 2020 geheel of gedeeltelijk worden terugbetaald kunnen vervangen worden door nieuwe gewaarborgde kredieten. Voor hogere bedragen is goedkeuring vanwege de overheid nodig. Een Ministerieel Besluit d.d. 29 april 2020 regelt de aanvraagprocedure voor deze goedkeuring.

De garantieregeling is van toepassing op alle nieuwe bijkomende kredieten en kredietlijnen aan alle voor de crisis levensvatbare klanten met een maximale looptijd van 12 maanden, met uitzondering van de kredieten opgesomd in het antwoord op vraag 3.15 en rekening houdend met de cap van 50 miljoen euro (per tegenpartij of groep van verbonden tegenpartijen), boven dewelke goedkeuring vereist is vanwege de overheid.

Voor de doeleinden van art. 8, §1 van het KB gaat de NBB ervan uit dat er steeds een liquiditeitsbehoefte moet kunnen worden bepaald op basis waarvan het krediet wordt verstrekt en dat op basis van artikel 4 van het KB in aanmerking komende kredieten aldus gewaarborgd worden door de staatswaarborg. Specifiek voor wat de garantiekredieten betreft, kunnen de liquiditeitsbehoeften ingevuld worden als “de behoefte aan engagementen van de kredietnemer die aan de basis liggen van het verstrekken van de bankgarantie”.

De keuze om een krediet al dan niet onder de garantieregeling te laten vallen gebeurt uitsluitend bij toekenning van het krediet en is onherroepelijk. Het is in dit verband mogelijk om aan eenzelfde kredietnemer zowel kredieten met als kredieten zonder garantie toe te kennen.

Op 31 december 2020 wordt een “deselectiefactor” (uitsluitingsfactor) berekend die gedefinieerd is als de breuk met de volgende teller en noemer: 

• de teller bestaat uit de som van de maximaal beschikbare hoofdsom van elk gedeselecteerd krediet op datum van toekenning  en dit voor alle (gedeselecteerde) kredieten die verstrekt zijn vanaf 1april 2020 tot en met 31 december 2020, telkens vermenigvuldigd met een factor gelijk aan de looptijd van het gedeselecteerd krediet, uitgedrukt in dagen. Ook gedeselecteerde kredieten met een contractuele vervaldag vóór 31 december 2020, worden in rekening gebracht bij deze teller;
• de noemer bestaat uit de som van de maximaal beschikbare hoofdsom van elk gewaarborgd (niet gedeselecteerd) krediet op datum van toekenning en dit voor alle gewaarborgde (niet gedeselecteerde) kredieten die verstrekt zijn vanaf 1 april 2020 tot en met 31 december 2020, telkens vermenigvuldigd met een factor gelijk aan de looptijd van het gewaarborgd krediet uitgedrukt in dagen. Ook gewaarborgde kredieten met een contractuele vervaldag vóór 31 december 2020, worden in rekening gebracht bij deze noemer.

Wanneer er een positief verschil is tussen de deselectiefactor en 0,175, wordt de garantievergoeding(fee) die verschuldigd is op de gewaarborgde (niet gedeselecteerde) kredieten vermenigvuldigd met een factor gelijk aan één plus het dubbel van voormeld verschil.

Voorbeeld ter illustratie: een bank kent tussen 1 april 2020 en 31 december 2020 kredieten toe voor een totaal bedrag van 100 op datum van toekenning:

• op 1 april een gedeselecteerd krediet van 10 voor een looptijd van 30 dagen
• op 1 mei een krediet van 30 voor een looptijd van 60 dagen
• op 1 juni een krediet van 55 voor een looptijd van 120 dagen
• op 1 september een gedeselecteerd krediet van 5 voor een looptijd van 360 dagen

Deselectiefactor = [(10 * 30) + (5 * 360)] / [(30 * 60) + (55 * 120)] = 0,25

In bovenstaand voorbeeld bedraagt de referentieportefeuille op basis waarvan de tussenkomst van de Staat wordt berekend 100, ook al vallen de “gedeselecteerde” kredieten niet onder de garantie en dient de garantievergoeding voor deze kredieten niet te worden betaald. Gezien de deselectiefactor meer bedraagt dan 0,175, dient de garantievergoeding (fee) die verschuldigd is op de gewaarborgde (niet gedeselecteerde) kredieten wel vermenigvuldigd te worden met een factor 1,15 (zijnde één plus het dubbel van het verschil tussen de deselectiefactor van 0,25 en 0,175).

Nee. Per bedrijf of groep van verbonden bedrijven wordt het geheel van de uitstaande dan wel beschikbare bedragen op nieuwe en bijkomende kredieten die ze bij alle Belgische banken hebben lopen tot een maximumbedrag van 50 miljoen euro gewaarborgd. Indien het geaggregeerd uitstaand dan wel beschikbaar bedrag van de nieuwe en bijkomende kredieten onder waarborg dit bedrag overschrijdt, is goedkeuring vanwege de overheid nodig en kan de bank bijgevolg niet alleen beslissen.

Ja, voor zover het afzonderlijke krediet van de bank die deelneemt aan het syndicaat een voldoende afgescheiden verbintenis vormt. Bovendien geldt de garantieregeling niet voor gesyndiceerde kredieten met een looptijd van meer dan 12 maanden en evenmin voor gedeselecteerde gesyndiceerde kredieten.

Dit is een wederopname van een bestaand krediet / bestaande kredietlijn en valt buiten de garantieregeling.

Ja, het verschil tussen de hogere lijn (bv .110.000 euro) en de bestaande lijn (100.000 euro) is dan een nieuw krediet dat valt binnen de garantieregeling. Dit nieuw krediet dient dan te worden gestructureerd als een apart nieuw krediet (in voorbeeld 10.000 euro) met bijkomende waarborgen waar mogelijk.

Ja, als het gaat om nieuwe bijkomende kredieten of kredietlijnen ten opzichte van het encours aan uitstaande kredieten en kredietlijnen op 1 april 2020. De garantieregeling strekt ertoe om het verlenen van nieuwe bijkomende kredieten of kredietlijnen te faciliteren.

Kunnen normale aflossingen van zowel kapitaal als interest van kredieten die werden verleend voor 1 april 2020 mee opgenomen worden in de liquiditeitsbeoordeling zoals voorzien in de liquiditeitssimulator; vallen kredieten om aan deze aflossingen te voldoen onder de staatswaarborg?

Noteer dat, voor zover het kredietbedrag lager is dan het dubbele van de jaarlijkse totale loonkost, met inbegrip van de sociale lasten, of lager is dan 25% van de omzet van het laatste afgesloten boekjaar van de kredietnemer, de liquiditeitsbehoeften niet langer noodzakelijk dienen te worden gehanteerd in de context van de verstrekking van een krediet onder de eerste garantieregeling, dit ten gevolge van de wijziging van art. 8, §1, 2° van het KB van 14 april 2020 door art. 5, b) van het KB van 16 september 2020, dat in werking is getreden op 28 september 2020.

Indien dit toch het geval is, begrenst art. 8, §1, 2° van het KB van 14 april 2020 de gewaarborgde hoofdsom tot “het bedrag van de liquiditeitsbehoeften van de kredietnemer, andere dan voor herfinancieringskredieten voor terugbetaling van of wederopnames van kredieten verleend voor 1 april 2020 […]”. De financiering van aflossingen van voor 1 april 2020 door dezelfde of een andere kredietgever verleende kredieten kwalificeert als herfinancieringskrediet in de zin van art. 1, 13° van het KB Staatsgarantie, valt buiten de waarborgregeling en mag aldus niet meetellen voor de bepaling van de liquiditeitsbehoeften in het kader van art. 8 van het KB. Het is immers niet de bedoeling dat een gewaarborgd krediet wordt gebruikt voor de aflossingen van een reeds bestaand krediet (OLD MONEY). Als aan de voorwaarden van het Charter Ondernemingskredieten is voldaan, komen de aflossingen (van kapitaal) bovendien in aanmerking voor betalingsuitstel.

Anderzijds dient een kredietgever de volledige liquiditeitsnood van een kredietnemer in kaart te brengen om de risico’s op een correcte manier te kunnen inschatten. De kredietgever kan de aflossingen van kredieten die werden verleend voor 1 april 2020  evenwel perfect in deze oefening meenemen zonder dat ze echter mogen meegeteld worden voor de bepaling van de liquiditeitsbehoeften in het (specifiek) kader van art. 8 van het KB. Voor de bepaling van de bedragen die onder de waarborgregeling vallen (NEW MONEY), worden de bedoelde aflossingen dan ook best afzonderlijk behandeld in de liquiditeitssimulator.

De gewaarborgde hoofdsom van de aan een kredietnemer toegekende gewaarborgde kredieten kan het hoogste van de hierna bedoelde bedragen, berekend op het niveau van de groep waartoe de kredietnemer behoort, niet overschrijden:

1° de liquiditeitsbehoeften van de kredietnemer gedurende een periode - te rekenen vanaf de beoogde datum van verlening van het gewaarborgde krediet - van 18 maanden voor KMO's in de zin van Verordening nr. 651/2014 en 12 maanden voor andere ondernemingen, zoals dit bedrag door de kredietnemer in een behoorlijk gemotiveerde schriftelijke verklaring wordt geschat;

2° het dubbele van de jaarlijkse totale loonkost, met inbegrip van de sociale lasten, van het laatste afgesloten boekjaar van de kredietnemer;

3° 25% van de omzet van het laatste afgesloten boekjaar van de kredietnemer.

Punten 2° en 3° hierboven werden toegevoegd aan art. 8, §1, 2° van het KB van 14 april 2020 door art. 5, b) van het KB van 16 september 2020, dat in werking is getreden op 28 september 2020.

Het aldus maximaal gewaarborgde hoofdbedrag moet worden verlaagd met de hoofdbedragen van kredieten die aan de kredietnemer of andere vennootschappen die tot de groep van de kredietnemer behoren zijn toegekend krachtens de tweede garantieregeling.

Ja, de kredieten opgesomd in vraag 3.15, evenals nieuwe bijkomende kredieten met een looptijd langer dan 12 maanden of boven de cap van 50 miljoen EUR.

Neen. De garantieregeling geldt niet voor de op 1 april 2020 bestaande kredieten en evenmin voor de niet getrokken bedragen op de op 1 april 2020 bestaande kredietlijnen.

Banken dienen uiterlijk op 30 juni 2023 de staatswaarborg aan te spreken voor de gewaarborgde kredieten, ongeacht de datum van toekenning of looptijd van dit krediet. Slechts op dat moment moet worden beslist over de eventuele stopzetting van de klantrelatie. In tussentijd kunnen nog respijtmaatregelen worden genomen. Onderstaand schema geeft een overzicht van de verschillende mogelijkheden: 

Indien een respijtmaatregel bestaat in een uitstel van betaling (bijvoorbeeld onder de vorm van een aflossingschema, verlenging van het oorspronkelijk krediet of anderszins) voor  het gewaarborgde krediet, zijn partijen dan gebonden aan de maximale looptijd van het gewaarborgde krediet (12 maanden onder de eerste garantieregeling?

Neen, de maximumtermijn van 12 maanden speelt hierbij niet. Hiervoor kan verwezen worden naar het schema zoals opgenomen in vraag 3.35 : indien er respijtmaatregelen toegekend worden, dan kunnen die maximaal toegestaan worden tot de uiterste datum waarop de Staat kan aangesproken worden om de staatswaarborg te honoreren. Dit is dus 30 juni 2023 voor de eerste garantieregeling.

Dit houdt in dat, indien er voor een gewaarborgd krediet een respijtmaatregel wordt verleend onder vorm van een uitstel van betaling, de andere, niet onder de staatswaarborg vallende kredieten, eveneens een uitstel van betaling moeten genieten voor minimaal eenzelfde periode.

Bijvoorbeeld: indien een respijtmaatregel wordt toegekend op een gewaarborgd krediet in de vorm van een uitstel van betaling (bv. terugbetaling van een krediet van 6 maanden wordt uitgesteld met 6 maanden), moeten alle overige lopende kredieten ook betalingsuitstel verkrijgen voor  dezelfde periode van minstens 6 maanden (bv. een investeringskrediet op 5 jaar moet dan ook betalingsuitstel verkrijgen voor minimum 6 maanden).

In de hypothese dat er nog andere onder staatswaarborg lopende kredieten zijn, dan heeft het evenredige betalingsuitstel geen impact op het behoud van de staatswaarborg.

Bijvoorbeeld: voor een krediet dat werd toegestaan onder toepassing van de eerste garantieregeling met contractuele looptijd van 12 maanden, wordt een betalingsuitstel verleend van 6 maanden. Stel dat dezelfde kredietnemer ook een lopend krediet heeft onder de tweede garantieregeling. Door het toekennen van het betalingsuitstel van 6 maanden voor het gewaarborgd krediet onder de eerste garantieregeling, dient ook het krediet onder de tweede garantieregeling te genieten van een betalingsuitstel van 6 maanden (ingevolge het evenredigheidsprincipe), waardoor de initiële terugbetalingstermijn van 36 maanden wordt overschreden. Deze verlenging van de terugbetalingstermijn ten gevolge van het toekennen van een respijtmaatregel voor het krediet onder de eerste garantieregeling heeft echter niet tot gevolg dat de staatswaarborg voor het krediet onder de tweede garantieregeling verloren gaat.

De bank zal de klant eerst moeten “uitwinnen” (d.w.z. alle gelden, onderpand, borgen etc. van de klant aanspreken) alvorens zij het residuele bedrag als verlies kan opnemen voor de staatswaarborg. Deze uitwinning dient niet te gebeuren of te zijn gefinaliseerd op het moment dat de staatswaarborg wordt aangesproken.