Home » Blog » Kunnen we de economische groei in realtime alweer beter inschatten na de corona-rollercoaster?

Kunnen we de economische groei in realtime alweer beter inschatten na de corona-rollercoaster?

16 maart 2022
Voorspellingen
De NBB moet de vinger aan de pols houden van de Belgische economie. Het is belangrijk dat we zo snel en zo accuraat mogelijk worden geïnformeerd over de economische toestand. Daarom hebben mijn collega’s en ik de Business Cycle Monitor (BCM) ontwikkeld. Daarin overlopen we om de drie maanden hoe de Belgische economie ervoor staat en wagen we ons ook aan een realtime raming (of ‘nowcast’) van de groei in het lopende kwartaal, ruim vóór het einde van dat kwartaal. Dat ging lang goed, onze schattingen waren meestal vrij juist maar … toen kwam corona. In het zware coronajaar 2020 sloegen we de bal met onze kortetermijnramingen volledig mis: de groei werd mee bepaald door niet-economische factoren, waarvan we de impact moeilijk konden voorspellen. Gelukkig ging het vanaf 2021 weer beter: net als vóór de coronacrisis konden de BCM-ramingen de eerste officiële statistieken, die bijna twee maanden later worden gepubliceerd, goed voorspellen.

Wat is de Business Cycle Monitor?

Sinds eind 2019 kan je op de website van de NBB telkens begin maart, juni, september of december de nieuwste editie van de BCM terugvinden. De gloednieuwe BCM voor het eerste kwartaal van 2022 is net gepubliceerd: we verwachten dat de economische groei 0,6 % zal bedragen. Dat product bestaat intern al langer, maar sinds enkele jaren publiceren we het ook voor het brede publiek. Met behulp van een groot aantal indicatoren zoals enquêtegegevens, de industriële productie of de kleinhandelsverkopen schatten we in hoe het gaat met de Belgische economie: de gezinsconsumptie, de investeringen, de uitvoer en noem maar op. Die gegevens, die nog niet beschikbaar zijn voor het volledige kwartaal, worden in eerste instantie in diverse modellen gegoten. Het zijn geavanceerde modellen die we BREL en R2D2 doopten. Die modellen dienen om een relevant signaal op te pikken uit de stroom aan informatie. Zo verkrijgen we al een eerste raming van de Belgische bbp-groei voor het huidige kwartaal.  

Er wordt ook gefluisterd dat we voor onze modelramingen een beroep doen op “Octopus Paul” die ergens in een uithoek van de Bank woont, maar dat is niet waar.

De modellen doen niet al het werk, want er komt nog steeds deskundig oordeel (‘expert judgement’) aan te pas. Het is onze taak als econoom om de modeluitkomsten (die niet zelden uiteenlopen) te interpreteren. Zo kunnen we bijvoorbeeld meer gewicht toekennen aan het resultaat van een van de modellen of zelfs beslissen om van de modellen af te wijken. Dat doen we vaak op basis van bijkomende informatie, die niet of niet volledig is opgenomen in de modellen. Tijdens de coronacrisis hielden we bijvoorbeeld rekening met de informatie over het omzetverlies van de ondernemingen uit de ERMG-enquêtes. Eerlijk? Soms sturen we de modelramingen ook gewoon bij op basis van onze ervaring of ons buikgevoel. Er wordt ook gefluisterd dat we een beroep doen op “Octopus Paul” die ergens in een uithoek van de Bank woont, maar dat is niet waar.

Vroeg begonnen, half gewonnen?

De BCM wordt telkens gepubliceerd rond de negende dag van de laatste maand van elk kwartaal. De groeiraming voor dat kwartaal komt dus heel vroeg; nog vóór het kwartaal ten einde is en zowat zeven weken voordat het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR) met zijn flashpublicatie een eerste statistiek beschikbaar stelt. We zijn er dus snel bij, maar is onze BCM-raming ook betrouwbaar? Toen de BCM eind 2019 aan het grote publiek werd voorgesteld, hadden we al een sterk intern trackrecord. Tussen 2015 en 2019 bleek de BCM-raming amper (met ± 0,1 procentpunt) af te wijken van de latere INR-flash en was er ook geen systematische over- of onderschatting. Uitstekend dus!

Al met al hebben we de veerkracht van de economie wel onderschat: onze BCM-raming was gedurende de rest van 2020 eerder wat te pessimistisch.

Maar je zal het altijd zien: net dan begint het tij te keren. Corona tastte ook onze voorspellende gaven (of die van Octopus Paul) aan en we zaten er, net als alle collega’s van andere instellingen, vaak flink naast: de fout ten opzichte van de INR-flash liep zowaar op tot gemiddeld 3 procentpunt! Dat is uiteraard niet onlogisch omdat de economische groei in dat jaar vooral werd bepaald door niet-economische factoren, die niet in onze modellen zitten en die we ook moeilijk konden inschatten. Het begon al met de eerste BCM van dat jaar. Begin maart 2020 was er al wel sprake van ‘dat virus uit China’ dat ook in Italië was opgedoken, maar op dat ogenblik viel onmogelijk te voorzien dat dat tot ongeziene gezondheidsmaatregelen zou leiden. Maar kijk: amper een week na de publicatie werden we allemaal gevraagd in “ons kot” te blijven en werden grote delen van de economie stilgelegd, waardoor de economie in de laatste weken van maart een nooit geziene duik nam. De BCM-raming voor het eerste kwartaal van 2020 bleek later dan ook véél te optimistisch. In de andere drie edities van 2020 was de voorspelfout gemiddeld kleiner maar bleven we het moeilijk hebben om de conjunctuur op te volgen: versoepelingen werden afgewisseld met nieuwe beperkende maatregelen, op het ritme van de coronacijfers. Al met al hebben we de veerkracht van de economie wel onderschat: onze BCM-raming was gedurende de rest van 2020 eerder wat te pessimistisch.

We have got our mojo back!

Vorig jaar ging het weer veel beter: de BCM-raming toonde in 2021 opnieuw een gemiddelde afwijking van amper 0,1 procentpunt ten opzichte van de INR-flash. Die goede prestatie is vooral te danken aan onze expert judgement, want de nowcasting modellen bleken nog niet even betrouwbaar als vóór de crisis. Dat hoeft niet te verwonderen: ook in 2021 waren nog altijd beperkende gezondheidsmaatregelen van kracht die de economie verstoorden. De impact daarvan is uiteraard niet in onze modellen opgenomen maar hebben we dus wel redelijk goed ingeschat.

De goede prestatie van de BCM-raming in 2021 is vooral te danken aan onze expert judgement.

Opgelet: daar stopt het verhaal niet. Naarmate meer informatie beschikbaar komt, worden de eerste statistieken herzien en het is opvallend dat de bbp-groei in bijna alle kwartalen in 2021 later (flink) opwaarts is bijgesteld door het INR, in vergelijking met hun flash. Die herziening was gemiddeld groter dan voorheen, en bijgevolg is ook de afwijking van onze BCM ten opzichte van die recentste statistieken groter dan gebruikelijk.  

Bronnen: INR, NBB.

We kunnen de economische groei dus weer beter inschatten maar we zitten natuurlijk niet stil. We blijven werken aan de technische onderbouw van onze modellen en kijken onder meer naar nieuwe en meer ‘exotische’ gegevensbronnen, zoals zoekopdrachten in Google, statistieken van betaalkaarten, tot zelfs analyses op basis van de teneur in media-artikels. Jullie horen nog van ons!

Deel dit artikel

Blijf op de hoogte

Ontvang regelmatig alle nieuwe blogartikelen direct in je inbox.