Staat er een recessie voor de deur? Het signaal van de rentecurve

Volgens de rentecurve is er ongeveer één kans op twee dat in de Amerikaanse economie binnen 12 tot 18 maanden een recessie ontstaat. Die waarschijnlijkheid is afgeleid uit een historische relatie: ongeveer een jaar vóór elk van de negen recessies die de Verenigde Staten sinds 1955 troffen, vertoonde de rentecurve een invers verloop.

Maar is de rentecurve wel betrouwbaar? Ondanks de goede historische resultaten moet immers rekening worden gehouden met de specifieke kenmerken van de huidige economische omgeving en met de verschillende factoren die de rentecurve beïnvloeden: een afvlakking van de rentecurve houdt niet noodzakelijkerwijs een hoger risico op een recessie in. In de huidige context moet bijvoorbeeld voor ogen worden gehouden dat het inflatierisico momenteel veel kleiner is dan in het midden van de jaren zeventig, wat de behoefte aan een bescherming tegen onverwachte stijgingen van de inflatie vermindert en dus het gevraagde nominale rendement op obligaties, met name langlopende, doet afnemen. Bovendien hebben de centrale banken recentelijk massaal op de financiële markten geïntervenieerd via hun programma's voor de aankoop van activa, wat verder bijdroeg tot het verlagen van de langetermijnrente. Wanneer die factoren, en nog andere, in rekening worden genomen, loopt de kans op een recessie in de Verenigde Staten terug tot ongeveer 10 %.

Er zijn dus goede redenen om aan te nemen dat de rentecurve niet meer even betrouwbaar is als in het verleden. Indien het risico op een recessie in de huidige omgeving verwaarloosbaar wordt geacht, betekent dit echter dat wordt aangenomen dat deze keer anders is (‘This time is different’) en dat eventueel wordt voorbijgegaan aan de redenen waarom de rentecurve een voorspellingskracht voor recessies zou kunnen hebben. In dat verband werden verscheidene redenen genoemd. Een invers verloop van de rentecurve kan wijzen op een te restrictief monetair beleid of kan sombere economische verwachtingen weerspiegelen. Ten slotte zou de rentecurve zelfs een recessie kunnen veroorzaken, bijvoorbeeld als de financiële markten die curve beschouwen als een vooruitlopende indicator voor een toekomstige crisis.