In 2017 heeft het Internationaal Monetair Fonds (‘IMF’) de gezondheid van de Belgische financiële sector geëvalueerd en het financieel toezicht en de financiële regelgeving in België doorgelicht. Dit zogenaamde ‘Financial Sector Assessment Program’ of ‘FSAP’ is voor landen met een systeemrelevante financiële sector zoals België een vijfjaarlijkse oefening. Dit FSAP staat naast de jaarlijkse Artikel IV-missie, waarbij het IMF een doorlichting maakt van het economische beleid van haar leden. Ook dat verslag wordt vandaag gepubliceerd. De vorige Belgische FSAP vond plaats in 2012. Het FSAP-verslag over ons land kwam tot stand na drie missies van het IMF aan België en Frankfurt. Tijdens deze missies hield het FSAP-team uitgebreide technische besprekingen met de Nationale Bank en de Europese Centrale Bank (‘ECB’). Daarnaast had het FSAP-team ook gesprekken met de FSMA, de FOD Financiën, het kabinet van de Minister van Financiën, de Europese Gemeenschappelijke Afwikkelingsraad, en verscheidene financiële instellingen en sectorfederaties. Ook werkte het FSAP-team intensief samen met de Nationale Bank en de ECB bij het uitvoeren van de stresstests op de bank- en verzekeringssector.

Op 8 maart publiceerde de Raad van Bestuur van het IMF het FSAP-rapport voor België. Het IMF benadrukt dat de Belgische financiële sector sinds de vorige FSAP doorlichting een stuk robuuster is geworden, mede dankzij de versterking van de regelgeving én het prudentiële toezicht. Zo hebben de Belgische banken hun balansen verstevigd en afgebouwd. De stress tests die het IMF in samenwerking met de Nationale Bank en de Europese Centrale Bank heeft gehouden, tonen aan dat de Belgische bank- en verzekeringssector in staat is om de risico’s van een gesimuleerde drastische verslechtering van macrofinanciële condities te absorberen.

Uitdagingen en aanbevelingen

Naast deze globaal positieve evaluatie van de gezondheid van de Belgische financiële sector, wijst het IMF ook op een aantal uitdagingen.

Zo stelt het Internationaal Muntfonds mogelijke kwetsbaarheden vast in de Belgische residentiële vastgoedsector, die gepaard gaan met de huidige gunstige economische conjunctuur. Het IMF noteert met name de toename in verstrekte hypothecaire leningen. Daarnaast wijst het IMF ook op de toename van de schuldgraad van de Belgische huishoudens. Om deze redenen spreekt het IMF zijn steun uit voor de bijkomende macroprudentiële kapitaalsvereiste die de Nationale Bank heeft voorgesteld. Deze maatregel moet ertoe leiden dat banken hun kapitaalbuffers verstevigen om mogelijke verliezen in hun hypotheekportefeuille te absorberen. Opdat effectief zou kunnen worden ingespeeld op macroprudentiële ontwikkelingen, stelt het IMF bovendien ook voor de beslissingsprocedures voor macroprudentiële maatregelen te vereenvoudigen. Deze aanbeveling zal verder verder geanalyseerd worden door de Nationale Bank.

Daarnaast besteedt het IMF ook aandacht aan de uitbouw van een Europese Bankenunie. Zolang de Europese Bankenunie niet compleet is (zo is er nog steeds geen Europees depositogarantiemechanisme), moet volgens het IMF het prudentieel toezicht op het niveau van een Europese bankgroep gepaard gaan met een voldoende robuuste prudentiële aandacht voor de systemische dochterentiteiten van deze groep. Voor België is dat van belang gezien een aantal systemische dochterondernemingen een belangrijke positie innemen in het de financiële sector. In die context benadrukt het IMF ook dat in de overgangsperiode naar een volledige Bankenunie er voldoende kapitaal en liquiditeit moet worden aangehouden op het niveau van de dochterentiteiten.

Meer details over de verscheidene aanbevelingen kan u vinden in het ‘Financial System Stability Assessment’ en in de drie bijgaande Technische Nota’s. Deze Nota’s behandelen achtereenvolgens 1) het toezicht op de bank- en verzekeringssector en op financiële conglomeraten; 2) het beheersen van financiële crises; en 3) de stresstests van de Belgische bank- en verzekeringssector .

De Nationale Bank verwelkomt de analyse en de aanbevelingen die in het FSAP-rapport worden gemaakt. In overleg met de andere Belgische autoriteiten zal de Nationale Bank in de loop van 2018 het voortouw nemen in de implementatie van de aanbevelingen die aan haar gericht zijn.