In 2019 voerde de Europese Centrale Bank een grootschalig onderzoek (Study on the Payment Attitudes of Consumers in the Euro area – ‘SPACE’)  uit naar het betaalgedrag in het eurogebied. Een soortgelijk onderzoek naar het cashgebruik werd ook al eens uitgevoerd in 2016. Het SPACE-onderzoek heeft betrekking op betalingen door particulieren bij fysieke verkooppunten (point of sale – POS) en op betalingen tussen particulieren (person-to-person – P2P), evenals op betalingen op afstand (d.w.z. voor online winkelen, aankopen per telefoon en per post, betalingen van rekeningen en periodieke betalingen).

In dit persbericht zetten we vooral de Belgische cijfers in de spotlight. Voor de Europese cijfers en trends verwijzen we graag naar het ECB-bericht dat ook vandaag gepubliceerd wordt en dat je hier vindt.

In de eurozone blijven, ondanks grote verschillen tussen vooral de noordelijke lidstaten en de zuidelijke, contante betalingen zeer dominant. Voor ruim 73 % van de ‘person tot person’ en ‘point of sale’ betalingen werden in 2019 nog biljetten en munten gebruikt. In België was dat nog 58 % en dit voor een waarde van 33 % van alle transacties.

Het gebruik van cash daalt in België (cash was in 2016 nog goed voor 63 % van POS en P2P betalingen, een daling dus met 5 pct punten) maar minder snel dan bijvoorbeeld in Nederland, Oostenrijk, Finland of Frankrijk. Om na te gaan of de COVID-19-pandemie een negatieve impact heeft op het gebruik van contant geld voerde de ECB een bijkomende enquête uit in 2020 waaruit blijkt dat meer dan de helft van de Belgische respondenten bevestigen dat ze minder gebruik maken van baar geld sinds de uitbraak van de pademie. Let wel: door de sluiting van winkels en plaatsen waar veel met cash kan betaald worden moet dit cijfer met omzichtigheid geïnterpreteerd worden.

Ruim 40 pct. van de Belgen die deelnamen aan de enquête beweren dat ze, ondanks het ECB standpunt dat de kans om zo gecontamineerd te worden verwaarloosbaar is, bezorgd zijn voor een COVID-19-besmetting door bankbiljetten en munten.

Contactless nog niet populair in België

Uit de 2019 Space enquête blijkt verder dat de Belg in vergelijking met de andere Europeanen relatief weinig betalingen op een gemiddelde dag uitvoert. Terwijl de Griek 2,02 keer per dag een betaling uitvoert met cash of kaart en de Nederlanders 1,76 keer doet de Belg dat gemiddeld slechts 1,38 keer. Alleen de Fransen, de Maltezen en de Esten zijn nog minder actief dan de Belg. Bij een cashbetaling (POS, P2P) geeft de Belg gemiddeld minder dan 20 euro uit, bij een betaling met kaart is dit ruim 30 euro.

Opmerkelijk: volgens de SPACE enquête loopt België fel achter wat betreft contactloze betalingen betreft. Slechts 16 % van de Belgische enquêtedeelnemers betaalde in 2019 zonder dat een kaart in een betaalterminal moet ingevoerd worden. In het eurogebied waren contactloze betalingen in 2019 goed voor 39 % van alle betalingen met een kaart.

Voor online aankopen verkoos in 2019 ruim 49 % van de Belgen een betaalkaart en 20 % verkoos een elektronische betalingsoplossing. In 2019 deed de Belg gemiddeld 0,2 online aankopen per dag, dat is boven het gemiddelde van de eurozone (0,15 aankopen).