Perscommuniqué - Activavorming door de huishoudens tijdens de financiële crisis

Artikel gepubliceerd in het Economisch Tijdschrift van juni 2012

Dit artikel bevat een micro-economische analyse van de activavorming door de gezinnen, en van de impact die de financiële crisis hierop heeft gehad. Daarbij is voor het eerst gebruik gemaakt van gegevens afkomstig van een enquête naar het financieel gedrag van de gezinnen. De gedeeltelijke en voorlopige resultaten van deze enquête zijn plausibel. Vergelijkt men ze, zij het in beperkte mate, met totale cijfers uit de financiële rekeningen en macro-economische ramingen, dan komen geen tegenstrijdigheden aan het licht. De enquêtegegevens vormen een interessante aanvulling op de bestaande macro-economische informatie, zowel in statistisch als in wetenschappelijk, economisch en beleidsmatig opzicht. Ze verduidelijken de verdeling van activa en passiva tussen de gezinnen, en ze maken het mogelijk de determinanten van deze verdeling en van het financieel gedrag van de gezinnen te onderzoeken.

De risicobereidheid van gezinnen heeft een impact op hun financiële beslissingen. De enquête verschaft rechtstreekse informatie over de houding van gezinnen ten aanzien van financieel risico, en over de impact hiervan op hun financieel gedrag. Daarnaast spelen ook de demografische en sociaaleconomische kenmerken van het gezin een rol. Zo informeert de enquête ons over het leeftijdsverloop van de participatie in de verschillende vermogensbestanddelen en over de impact daarop van met name de samenstelling van het gezin en de arbeidsmarktpositie van de gezinsleden.

Het algemeen verloop van de vermogenspositie van gezinnen, dat kan worden opgetekend aan de hand van de financiële rekeningen en macro-economische ramingen, verhult grote verschillen tussen (groepen van) individuele gezinnen. Dit kan belangrijke economische gevolgen hebben en zeer relevant zijn voor zowel het sociaal als het financieel-economisch beleid.

Het bekende macro-economisch beeld dat de gezinnen tijdens de crisis relatief meer hebben belegd in als veiliger beschouwde activa, kan op basis van de enquêtegegevens worden verfijnd. Tijdens de crisis zijn tal van gezinnen gevlucht uit aandelen naar bankrekeningen, en uit bankrekeningen naar vastgoed. Er waren ook gezinnen die net in deze periode méér in aandelen zijn gaan beleggen. Heel wat gezinnen deden ook overdrachten tussen verschillende bankrekeningen, en sommige gezinnen gingen bepaalde activa mijden. Bij deze bewegingen spelen risicobereidheid en andere gezinskenmerken een rol.